Türkiye’nin kültürel ve teolojik mirasının dünyada eşi bulunmadığını vurgulayan İstanbul Seyahat Acentaları Tanıtım ve Geliştirme Derneği (İSATAG) Başkanı Aylin Özsavaş, inanç turizminin yıllardır hak ettiği noktaya ulaşamadığını söyledi. Papa’nın İznik’e yaptığı ziyaretin bu alanda “tarihi bir eşik” oluşturduğunu belirten Özsavaş, Türkiye’nin sahip olduğu kutsal merkezleri yeniden küresel ilgiye taşımak için 2027 yılının “Türkiye İnanç Turizmi Yılı” olarak ilan edilmesini önerdi.
Aylin Özsavaş’ın inanç turizmi hakkında yaptığı açıklama:
Turizmin yalnızca ekonomik bir faaliyet olmadığını; aynı zamanda bir ülkenin kültürel kimliğini dünyaya taşıyan en güçlü yumuşak güç araçlarından biri olduğu çokça dile getirilmektedir. Ülkemiz bu açıdan benzersiz bir mirasa sahiptir. Ancak bu mirasın en kıymetli parçası olan inanç turizmi, uzun yıllardır potansiyelini hak ettiği ölçüde sergileyememektedir.
İşte tam da bu nedenle Papa’nın İznik’e yaptığı ziyaret, Ülkemizin İnanç Turizmi açısından son 20 yılın en kritik dönüm noktalarından biridir.
Akademik turizm literatüründe hac destinasyonlarının değeri “tarihsel özgünlük”, “teolojik merkezilik” ve “mekânsal süreklilik” üzerinden değerlendirilir. Türkiye bu üç kriterin tamamını olağanüstü düzeyde karşılayan nadir ülkelerden biridir.
Bugün dünya Hristiyanlığının saygı duyduğu, kutsal kabul ettiği ya da doktrinel açıdan belirleyici birçok mekân bizim topraklarımızdadır:
- İznik Konsili (325) – Hristiyan inanç esaslarının tanımlandığı yer
- Efes’te Meryem Ana Evi – Katolik dünyasında hac merkezi
- Tarsus’ta Aziz Paul – Hristiyan düşüncesinin kurucu figürlerinden biri
- Demre’de Aziz Nikola – tüm dünyanın “Noel Baba” olarak bildiği aziz
- Vahiy Kitabı’nın Yedi Kilisesi – Anadolu’nun kalbinde
- Aziz Paul Yolu – dünyanın en saygın hac rotalarından biri
Bu liste dahi Ülkemizin inanç turizmi açısından rakipsiz bir ülke olduğunu kanıtlamaya yeter. Buna rağmen uzun yıllardır bu eşsiz miras hem tanıtım eksikliği hem de stratejik odağın kaybı nedeniyle uluslararası arenada görünür olamamıştır.
Hristiyan teolojisinin “sıfır noktalarından” biri sayılan İznik, Papa’nın ziyaretiyle birlikte adeta dünya haritasına yeniden işaretlendi. Bu gelişme İnanç Turizmi açısından bir kırılma noktası olarak kabul edilebilir: Öncelikle, uluslararası medya ve dini topluluklar Türkiye’nin kutsal rotalarını yeniden tartışmaya açarak ülkenin küresel görünürlüğünü artırdı. Ayrıca Türkiye’nin inanç turizmi potansiyelinin ne kadar güçlü olduğu uluslararası kamuoyu tarafından bir kez daha fark edildi; kutsal mekânların stratejik bir bütünlük içinde yeniden kurgulanabileceği görüldü.
İstatistikler uzun yıllardır alarm veriyordu; Son 15 yılın rakamları, Türkiye’nin potansiyelinin çok altında kaldığını açıkça ortaya koyuyor:
- 2007: 143.969 ziyaretçi (tarihi zirve)
- 2010 Aziz Paul Yılı: Tarsus ve çevresi yoğun inanç turizmi dönemi yaşadı
- 2013: 60.821 ziyaretçi
- 2019: 75.782 ziyaretçi (kısmi toparlanma)
- 2023: 20.366 ziyaretçi
- 2024: 13.084 ziyaretçi
- 2025 (ilk 3 çeyrek): 11.171 ziyaretçi
Bu tablo, Türkiye gibi inanç turizmi açısından güçlü tarihsel bağlara sahip bir ülke için kabul edilebilir değildir. Bu durumun nedeni potansiyel eksikliği değil, strateji eksikliğidir.
Kısacası, İznik ziyaretini sıradan bir olay olarak değil; istikrarlı bir yükseliş dalgasının başlangıcı olarak görmeliyiz. Doğru yönetirsek kazanabileceğimiz çok şey var:
- Yıllık 200–250 bin inanç turisti ağırlayabilir,
- Yedi Kiliseler Rotası yeniden dünya gündemine taşınabilir,
- Aziz Paul Yolu uluslararası hac yürüyüş rotaları arasındaki prestijli yerini geri kazanabilir.
Bugün atılacak adımlar, yarının inanç turizmi haritasında Türkiye’yi yeniden ilk sıralara taşıyabilir. Elimizde hem tarihsel hem teolojik hem de kültürel anlamda dünyanın en güçlü kartları var. Artık mesele bu kartları ne kadar doğru oynayacağımızdır.
Öncelikle 2027 yılını “İnanç Turizmi Yılı” ilan etmek, Türkiye’nin hem kültürel mirasını hem de küresel barışa sunduğu değeri görünür kılacak önemli bir strateji olacaktır. Üstelik 2027’nin bazı Hristiyan yorumlarında “dünyanın sonuna işaret eden bir kehanet yılı” olarak anılması, bu kararı daha da anlamlı kılmaktadır. Zira böylesi bir söylemin karşısına korkuyu değil; inancın, birlikteliğin ve insanlığı bir arada tutan kadim değerlerin gücünü koymak gerekir.
Aslında tüm büyük dinlerin ortak özünde, “son” fikrinden çok “yenilenme”, “insanın kendini bulması” ve “dünya üzerinde barış içinde bir arada yaşama” ideali vardır. Bu açıdan 2027, bir kıyamet senaryosu değil; tam tersine inançların barışa, dayanışmaya ve ortak insanlık bilincine yaptığı katkının altını çizmek için eşsiz bir fırsat olabilir.
Farklı inançların izlerini taşıyan bu kadim topraklar, binlerce yıldır hem ibadet hem dayanışma hem de kültürel alışveriş mekânı olmuştur. Efes’ten İznik’e, Antakya’dan Demre’ye kadar bu coğrafyadaki her bir kutsal mekân, insanlığın ortak hikâyesinin bir parçasıdır. Türkiye’nin 43 İl’ine yayılmış zengin dini mirasının güçlü ve koordineli bir kampanyayla dünyaya tanıtılması sağlanır. Aynı zamanda devlet kurumlarını, yerel yönetimleri, turizm sektörünü, sivil toplumu ve kültürel miras aktörlerini ortak bir vizyon etrafında buluşturarak hem sektörel farkındalık hem de kurumsal birliktelik yaratır.
İşte tam da bu nedenle uzun yıllardır atıl duran bu potansiyelin yeniden hatırlanması, Türkiye’nin inanç turizminde nasıl bir gelecek inşa edebileceğimize dair önemli ipuçları sunuyor. Artık mesele, sahip olduğumuz bu zengin mirası modern turizm anlayışıyla nasıl buluşturacağımız ve bunu sürdürülebilir bir vizyona dönüştürüp dönüştüremeyeceğimizdir.
Türkiye, tarihi, teolojik ve kültürel derinliğiyle inanç turizmi haritasında yeniden öncü bir konuma yükselebilecek kapasiteye sahiptir; ancak bu hedef planlama, kararlılık ve ortak bir ulusal yaklaşım gerektirir. Güçlü bir vizyonla kazanılacak olan yalnızca bir turizm hareketliliği değil, aynı zamanda Türkiye’nin kültürel diplomasi gücünü artırması ve uluslararası alanda barış ile diyalog merkezi olarak konumlanmasıdır.
Elimizdeki bu fırsatı akılcı, yenilikçi ve bütüncül bir stratejiyle değerlendirebilirsek, Anadolu’nun kadim mirasını geleceğe taşıyan güçlü bir hikayeyi hep birlikte yazabiliriz.
Aylin ÖZSAVAŞ
İSATAG Başkanı
İstanbul Seyahat Acentaları Tanıtım ve Geliştirme Derneği
Abonesidir.
